DEĞER KAYBI NEDİR?
Trafik kazası sonrasında, araçlar her ne kadar en iyi bir şekilde tamir edilse de, orijinal parçaları kullanılarak hasarları onarılsa da, onarılan aracın ikinci el satış fiyatında bir azalma meydana gelir. Bir başka deyişle aracın kaza öncesi ve sonrasındaki piyasa fiyat farkı, ortaya çıkan değer kaybını oluşturmaktadır.
Araç fiyatlarındaki artışın sıkça konuşulduğu bu günlerde, ufak bir kazada bile ciddi miktarlarda değer kaybı ile karşılaşılabilmektedir. Ortaya çıkan bu olumsuz durumun telafi edilmesi amacıyla “değer kaybı tazminatı” gündeme gelmektedir. Böylelikle araç kazasında kusurlu olan tarafın, kusursuz olan tarafın mağduriyetini kusuru oranında gidermesi amaçlanmaktadır. Bundan dolayı da tek taraflı kazalarda veya kusuru tam olan iki taraflı kazalarda, kusurlu kişi bu kapsamda bir talepte bulunamamaktadır.
Mini onarım ile giderilebilen basit kaporta, plastik tampon/parça onarımları, cam, radyo/teyp, lastik, hava yastığı, jant, mekanik, elektrik, elektronik ve döşeme aksamı hasarları ile çekme belgeli, hurda belgeli araçlar bakımından da değer kaybı talep edilememektedir.
Son mevzuat değişikliğinden önce değer kaybı başvuruları bakımından araca ilişkin yaş ve kilometre sınırlamaları söz konusu iken güncel uygulamada bunlar kaldırılmış ve 01.04.2020 tarihi sonrasında düzenlenen poliçeler için genel şartlara eklenen tablo ile uzman kişiler tarafından hesaplama yapılması usulü benimsenmiş bulunmaktadır.
BU DEĞER KAYBINDAN KİM SORUMLUDUR?
Bir trafik kazasında kusurlu kişinin sigorta poliçesini düzenleyen şirket, işleten sıfatından dolayı araç maliki ve kazaya neden olan araç sürücüsü bu kayıptan müştereken ve müteselsilen sorumludurlar. Unutulmamalıdır ki kusurlu tarafın poliçesini düzenleyen sigorta şirketi, sadece poliçe limitleri dâhilinde kazadan kaynaklı zararlardan sorumlu olmaktadır. Trafik kazasından doğan değer kaybı iki yıl geçmedikçe talep edilebilir. Başvurularda bu iki yıllık zamanaşımı süresine dikkat edilmesi gerekmektedir.
ARAÇ DEĞER KAYBI NASIL ve NEREDEN TALEP EDİLİR?
Araç değer kaybı talebi sorumlu bulunan kusurlu araç sahibi, araç sürücüsü veya bu aracın zorunlu mali sorumluluk sigorta poliçesini düzenleyen şirkete karşı yapılır. Bunlardan, başvurunun önce hangisine yapılacağı ise tamamen hukuki menfaat ve sonuç durumuna göre seçilmelidir. Bağımsız eksperler tarafından hesaplanan ve raporlandırılan değer kaybı tutarının icra yoluyla gerçek kişilerden tahsil edilmesi yolu bilinmektedir. Ancak tavsiyemiz, kusurlu tarafın sigorta şirketine başvurmak olacaktır. Genel uygulamada mağdur taraf, bahse konu değer kaybı tutarını kusurlu aracın sigorta şirketinden talep etmedikçe, sigorta şirketi hiçbir şekilde ödeme yapmamaktadır. Hatta başvuru yapılsa dahi sigorta şirketleri çeşitli gerekçelerle başvuruyu reddettiği görülmektedir.
Sigorta şirketine başvuru yapılması durumunda ise yargı yolu olarak karşımıza iki seçenek çıkmaktadır. Bunlar alternatif uyuşmazlık yollarından birisi olan tahkim ve ticaret mahkemesinde dava yolu olmaktadır. Tahkim yolu seçildiğinde, sigorta şirketini temerrüde düşürmek için şirkete başvuru yapılması ve yasal sürenin geçirilmesi gerekmektedir. Şirkete başvuru sonrasında, şirket ödeme yapabilir, sigorta şirketi talebi reddedebilir, kısmı ödeme ya da hiç cevap vermeyebilir. Bu aşamadan sonra tahkim komisyonuna uygun evraklarla başvuru yapılabilmektedir. Tahkim komisyonu yolunu seçmeyen ve dava açma yoluna giden kişiler ise öncelikle ticari uyuşmazlıklarda zorunlu olan arabuluculuk müessesine başvuru gerçekleştirmesi gerekmektedir. Sonrasında ise sigorta şirketlerine karşı ticaret mahkemelerinde dava açması gerekmektedir. Bu aşamalarda “hasar danışmanlık” adı altında hukuka aykırı faaliyette bulunan firmalar yerine, Avukatlık Kanunun 35.maddesi “…..hakları dava etmek ve savunmak, adli işlemleri takip etmek, bu işlere ait bütün evrakı düzenlemek, yalnız baroda yazılı avukatlara aittir” gereği tekel hakkı bulunan uzman avukatlar vasıtasıyla takip edilmesini tavsiye ederim.
DEĞER KAYBI NASIL HESAPLANIR, BAŞVURUDA NELERE DİKKAT EDİLİR
Değer kaybı tutarı, alanında uzman bilirkişiler ve eksperler tarafından hasar boyutu, kullanılmışlık düzeyi (km), aracın kaza öncesindeki ve kaza sonrasındaki değeri gibi şartlarla formüle edilerek hesaplanmaktadır. Başvuruda zarar görenin zararını ispat etmesi gerecektir. Bunun içinde trafik kaza tutanağı, ifade tutanakları, görgü tutanakları, ruhsat, kaza resimleri, onarım resimleri tam ve anlaşılabilir şekilde hazırlanması gerekmektedir.
İlgililer tarafından sıkça sorulan “aracımızdaki değer kaybını talep ettiğimizde, aracımın kayıtlarına işler mi ya da sigorta primlerimiz artar mı?” sorularına şu şekilde cevap vermek mümkündür: Mağdur taraf, kusurlu olan karşı taraf aracın zorunlu trafik sigortasından bu değer kaybını talep ve tahsil ettiğinden mağdurun kasko, sigorta primleri artmayacak ve hasar kaydı olarak mağdurun aracına ilave bir TRAMER kaydı işlenmeyecektir.
Av.Büşra ARSLAN
alyahukukbilgi@gmail.com